Düğmeli Evler

Tarihçi-yazar İlber Ortaylı’nın, “Yolda İbradı ve Akseki’yi ziyaret edin. Osmanlı ulemasının ve kadıların çokça çıktığı merkezlerdi. Maalesef bütün Orta Anadolu kasabaları gibi mimarisi günden güne değişen bu şehirleri kaybolmadan ziyaret etmeniz lazım” diyerek gezi tavsiyesinde bulunduğu İbradı ve Akseki Düğmeli Evler ile meşhur. Öyleyse nedir bu Düğmeli Evler? Ayrıca Düğmeli Evler’i en iyi nerede görebiliriz? Buyrun yazıya…

Bu evlere düğmeli evler denilmesinin sebebi mimari özellikleri. Sedir katran ağacından kestikleri ahşabı birbirinin içine kenetli şekilde iskelet olarak kullanıyorlar. Daha sonra binayı taş yığarak, herhangi bir harç veya çimento gibi malzeme kullanmadan yapıyorlar. İskeletin dışarda kalan kısımları da düğme gibi gözüktüğü için adına düğmeli (pişduvan) evler demişler. Akseki, İbradı ve bazı köylerdeki geleneksel Osmanlı mimarisini yansıtan özgün yapılara “Düğmeli ev” denir

Düğmeli evler tamamen yöredeki malzemeler kullanılarak (ağaç ve taş) yapılan yapılardır. Hatta bu evlerin en büyük özelliği harç kullanmadan yapılmış olmalarıdır.

Yapılarda yörede bulunan Toros Sediri (Katran Ağacı) ve yine yüksek yaylalarda yetişen Andiz Ağacı kullanılmıştır. Ayrıca yapının iskeleti ağaçtan oluşturulmuş ve içlerine taş yığılmıştır. Bu yapılarda taş duvar asıl taşıyıcı gibi görünse de evi ahşap iskelet taşımaktadır. Duvardan taşan hatıl uçlarının düğme gibi gözükmesi nedeniyle bu evlere “Düğmeli Ev” (Pişduvan) denmektedir.

Düğmeli Evler Nerede?

Antalya’nın Akseki ve İbradı ilçelerinde mimari tarzından dolayı “düğmeli ev” olarak adlandırılan yapılar, bölgeye turist çekmeye devam ediyor. Antalya’ya yaklaşık 150 kilometre uzaklıkta bulunan ilçelerdeki 300 yıllık geçmişi olan düğmeli evler, ilk günkü gibi görenleri etkiliyor. Bunun en büyük kanıtı, bölgeye düzenli olarak yapılan yerli ve yabancı turizmi.

Bugün bu coğrafyada düğmeli evlerin en iyi görülebileceği yer Ormana Köyü ve civarı. Köyde kimisi restore edilmiş, kimisi de yıkılmaya yüz tutmuş 300’den fazla tarihi ev yer alıyor. Tarih boyunca ticaret yollarına ev sahipliği yapan Akseki-İbradı bölgesi, aynı zamanda Akdeniz’in ılıman ve iç kesimlerin karasal iklimi arasında geçiş noktası özelliğini taşıyor.

Sonuç olarak, sözü fazla uzatmadan, İbradı ve Akseki’ye gidip Düğmeli Evler’i görmenizi ve 500 yıllık bu tarihi evleri yerinde ziyaret etmenizi tavsiye ediyoruz.